تومور ویلمز نوعی نادر از سرطان کلیه است که عمدتا بر روی کودکان تاثیر می‌گذارد. از علائم این تومور می توان به تورم شکم، درد شکم و وجود خون در ادرار اشاره کرد. برای درمان تومور ویلمز معمولا از جراحی، شیمی درمانی و گاهی اوقات پرتو درمانی استفاده می‌شود.

تومور ویلمز چیست؟

تومور ویلمز که به آن نفروبالستوما نیز گفته می‌شود، نوعی نادر از سرطان کلیه است که عمدتا بر روی کودکان تاثیر می‌گذارد و شایع‌ترین نوع سرطان کلیه در کودکان است. تومور ویلمز اغلب کودکان ۳ تا ۴ ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بروز آن بعد از سن ۵ سالگی، بسیار کمتر است. این تومور، اغلب تنها بر روی یک کلیه تاثیر می‌گذارد؛ هر چند، گاهی اوقات ممکن است هر دو کلیه را تحت تاثیر قرار دهد. در طول سال‌ها، در تشخیص و درمان تومور ویلمز پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است؛ بطوری که با درمان مناسب، می‌توان به بهبود کودکان مبتلا به این بیماری امیداوار بود.

علائم تومور ویلمز

علائم و نشانه‌های تومور ویلمز بسیار متفاوت بوده و برخی از کودکان هیچ علائم واضحی از خود نشان نمی‌دهند. اما بیشتر کودکان مبتلا به تومور ویلمز، یک یا چند مورد از علائم و نشانه‌های زیر را تجربه خواهند کرد:

توده شکمی که قابل لمس است تورم شکم بروز درد شکمی

دیگر علائم و نشانه‌ها عبارتند از:

تب وجود خون در ادرار تهوع یا استفراغ یبوست از دست دادن اشتها تنگی نفس فشار خون بالا

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده علائم، بهتر است با پزشک کودک خود مشورت کنید. تومور ویلمز نادر است، بنابراین ممکن است عوامل دیگری باعث بروز این علائم شده باشند. اما در هر صورت، مهم است که هرگونه علامتی را بررسی کنید.

علت بروز تومور ویلمز

علت دقیق بروز تومور ویلمز مشخص نیست، اما در موارد نادر، وراثت ممکن است نقش داشته باشد.
سرطان زمانی شروع می‌شود که DNA سلول‌ها دچار خطا شود. این خطا باعث می‌شود که سلول‌ها به طور غیر قابل کنترلی، رشد کرده و تقسیم شوند. تجمع این سلول‌ها باعث تشکیل تومور می‌شود. در تومور ویلمز، این پروسه در سلول‌های کلیه اتفاق می‌افتد. در موارد نادر، خطا در DNA که منجر به تومور ویلمز می‌شود، از والدین به کودک منتقل می‌شود. در اغلب موارد، هیچ ارتباط شناخته شده‌ای بین والدین و کودکان وجود ندارد که ممکن است منجر به سرطان شود.

عوامل خطرزا در بروز بیماری ویلمز

عوامل زیر ممکن است احتمال ابتلا به تومور ویلمز را افزایش دهند.
سابقه خانوادگی. اگر فردی در خانواده فرزند شما دچار این تومور بوده است، احتمال ابتلا در فرزند شما نیز افزایش پیدا می‌کند. تومور ویلمز بیشتر در کودکان مبتلا به اختلالات یا سندرم‌های خاص روی می‌دهد. از جمله:

سندروم آنیریدیا: این سندروم نوعی اختلال چشمی است که طی آن عنبیه به صورت جزئی تشکیل شده و یا اصلا تشکیل نمی‌شود. همی هایپرتروفی: در این بیماری، یک سمت بدن به طور قابل توجهی بزرگتر از سمت دیگر است.

تومور ویلمز می‌تواند به عنوان بخشی از سندرم‌های نادر نیز رخ دهد، از جمله:

سندرم WAGR. این سندرم شامل تومور ویلمز، آنیریدیا، ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی، دستگاه ادراری و اختلالات عقلی است. سندرم دنیس دراش (Denys-Drash). این سندرم شامل تومور ویلمز، بیماری کلیه و شبه نر ماده است که در آن، پسر متولد شده بیضه دارد، اما ممکن است ویژگی‌های زنانه ای از خود نشان دهد. سندرم Beckwith-Wiedemann. کودکان مبتلا به این سندرم به طور قابل توجهی بزرگتر از حد متوسط (ماکروزومی) هستند. علائم دیگر عبارتند از: اندام شکمی که از بند ناف بیرون زده اند، زبان بزرگ (ماکروگلوسیا)، اندام‌های داخلی بزرگ و اختلالات گوش. همچنین، احتمال ابتلا به نوعی سرطان کبد به نام هپاتوبلاستوما نیز وجود دارد.
راه های تشخیص و پیشگیری از بروز تومور ویلمز

هیچ کاری نمی‌توان برای پیشگیری از ابتلا به تومور ویلمز انجام داد. اگر فرزند شما، عوامل خطرزا برای ابتلا به تومور ویلمز را داشته باشد، پزشک توصیه خواهد کرد که به طور منظم، سونوگرافی کلیه را انجام دهید. اگر چه این کار از ابتلا به تومور ویلمز جلوگیری نمی‌کند، اما به تشخیص این بیماری در مراحل اولیه کمک خواهد کرد.
برای تشخیص تومور ویلمز، از روش‌های زیر می‌توان استفاده کرد:

معاینه فیزیکی. پزشک به دنبال علائم احتمالی تومور ویلمز خواهد گشت. آزمایش خون و ادرار. این آزمایش‌ها نمی‌توانند تومور ویلمز را تشخیص دهند، اما با استفاده از آن‌ها می‌توان عملکرد کلیه‌ها را بررسی کرده و مشکلات کلیوی خاص و یا کاهش میزان گلبول‌های خون را تشخیص داد. آزمایش‌های تصویربرداری. عکس برداری از کلیه می‌تواند به شناسایی وجود تومور در کلیه کمک کند. آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی.
مراحل تومور ویلمز زمانی که بیماری ویلمز تشخیص داده شود، پزشک با استفاده از سی تی اسکن سینه و اسکن استخوان، مرحله بیماری را تشخیص خواهد داد.
تومور ویلمز شامل ۵ مرحله زیر است:
مرحله اول: سرطان تنها در یک کلیه ایجاد شده و کاملا درون کلیه قرار گرفته است و می‌توان آن را با جراحی به طور کامل خارج کرد.
مرحله دوم: سرطان به بافت‌ها و ساختار‌های اطراف کلیه مانند چربی یا عروق خونی آسیب رسانده است، اما هنوز هم می‌توان با عمل جراحی آن را کاملا خارج کرد.
مرحله سوم: سرطان به خارج از ناحیه کلیه نفوذ کرده و گره‌های لنفاوی مجاور یا دیگر ساختار‌های داخل شکم را تحت تاثیر قرار داده است. تومور ممکن است در داخل شکم، قبل یا در حین عمل پراکنده شود یا به طور کامل با جراحی، خارج نشود.
مرحله چهارم: سرطان به اندام‌هایی مانند ریه، کبد، استخوان یا مغز نفوذ کرده است.
مرحله پنجم: سلول‌های سرطانی در هر دو کلیه ایجاد شده اند.
درمان تومور ویلمز

برای درمان تومور ویلمز معمولا از جراحی، شیمی درمانی و گاهی اوقات پرتو درمانی استفاده می‌شود. بسته به مرحله سرطان، نوع درمان متفاوت خواهد بود.

جراحی برای برداشتن کلیه یا بخشی از آن

درمان تومور ویلمز با عمل جراحی برای برداشتن کلیه یا بخشی از آن (نفرکتومی) شروع می‌شود. از جراحی برای تأیید تشخیص بیماری نیز استفاده می‌شود. در این حالت، بافت خارج شده را برای تشخیص نوع سرطان به آزمایشگاه خواهند فرستاد.
جراحی تومور ویلمز شامل موارد زیر است:

برداشتن بخشی از کلیه. در این حالت، تومور و بخش کوچکی از بافت کلیه برداشته می‌شوند. اگر سرطان بسیار کوچک باشد یا اگر فرزندتان تنها یک کلیه داشته باشد، از این روش استفاده می‌شود. برداشتن کلیه آسیب دیده و بافت اطراف آن. در این حالت، جراح، کلیه و بافت‌های اطراف آن از جمله بخشی از حالب و گاهی غده آدرنال را بر می‌دارد. همچنین گره‌های لنفاوی مجاور نیز برداشته می‌شوند. کلیه باقی مانده می‌تواند ظرفیت خود را افزایش داده و کار فیلتر کردن خون را انجام دهد. برداشتن تمام یا بخشی از هر دو کلیه. اگر سرطان هر دو کلیه را درگیر کرده باشد، جراح تا جای ممکن، سرطان را برخواهد داشت. در برخی موارد، ممکن است پزشک هر دو کلیه را خارج کند. در این شرایط، کودک به دیالیز کلیه نیاز خواهد داشت. اگر پیوند کلیه انجام شود، کودک دیگر نیاز به دیالیز نخواهد داشت. شیمی درمانی

در شیمی درمانی با استفاده از دارو‌های قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. برای درمان تومور ویلمز معمولا از ترکیبی از دارو‌ها استفاده شده و آن‌ها را از طریق رگ به بدن تزریق می‌کنند. بسته به نوع داروها، عوارض جانبی متفاوت هستند. شایع‌ترین عوارض جانبی عبارتند از: حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، ریزش مو و افزایش ابتلا به عفونت.
ممکن است قبل از عمل جراحی، برای کوچک کردن تومور‌ها از شیمی درمانی استفاده شود. همچنین ممکن است پس از جراحی، از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده در بدن استفاده شود.
برای کودکانی که مبتلا به سرطان در هر دو کلیه هستند، قبل از جراحی، شیمی درمانی استفاده می‌شود. این کار می‌تواند احتمال حفظ عملکرد یکی از کلیه‌ها را افزایش دهد.

پرتو درمانی

بسته به مرحله تومور، ممکن است پرتو درمانی نیز توصیه شود. در پرتو درمانی با استفاده از پرتو‌های پر انرژی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. در این روش، کودک بر روی یک تخت قرار گرفته و یک دستگاه بزرگ در اطراف بدن وی حرکت خواهد کرد. عوارض جانبی این روش عبارتند از: حالت تهوع، اسهال، خستگی و تحریک شدن پوست مانند آفتاب سوختگی.

بعد از جراحی، می‌توان از پرتو درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده استفاده کرد. همچنین، از این روش می‌توان برای کنترل سرطان که به دیگر مناطق بدن نفوذ کرده اند نیز استفاده کرد.